Lệnh cấm phái sinh tiền điện tử của FCA có phản tác dụng?

Cơ quan Quản lý tài chính Vương quốc Anh (FCA) đã cấm bán các sản phẩm phái sinh tiền điện tử và chứng khoán ETN (Exchange-Traded Notes) cho các nhà đầu tư bán lẻ có hiệu lực từ ngày 9/1/2021. Lý do cơ bản của FCA cho việc này là các sản phẩm “không phù hợp với người tiêu dùng bán lẻ do tác hại của chúng tạo ra”.

FCA đã nêu nhiều lý do giải thích tại sao các sản phẩm không thể được người tiêu dùng bán lẻ định giá một cách đáng tin cậy, như tội phạm tài chính, sự biến động hay sự hiểu biết không đầy đủ về các tài sản tiền điện tử. Công bố tử nghiên cứu của FCA cho biết, người tiêu dùng Vương quốc Anh đã đầu tư khoảng 2,6 triệu USD vào tài sản tiền điện tử và theo ước tính, các nhà đầu tư bán lẻ sẽ tiết kiệm được 53 triệu USD do lệnh cấm này.

Mặc dù mục đích chính của lệnh cấm là để bảo vệ các nhà đầu tư bán lẻ khỏi sự phức tạp của các sản phẩm phái sinh, nhưng giả định rằng các nhà đầu tư bán lẻ ở Anh không có hiểu biết đầy đủ về tài sản tiền điện tử là không hoàn toàn chính xác.

Jesse Spiro, người đứng đầu về các vấn đề chính sách và quy định tại Chainalysis - một công ty phân tích blockchain cho biết: Với lượng thông tin có sẵn và thông tin thị trường thường xuyên cập nhật trên hệ sinh thái tiền điện tử, có rất nhiều nhà đầu tư bán lẻ có chuyên môn kỹ thuật và kiến thức tốt.

Năm 2020, các sản phẩm phái sinh tiền điện tử đã trải qua một giai đoạn tăng trưởng lớn, nơi mối quan tâm mở đối với các tùy chọn Bitcoin nhân lên gấp ba lần trong 3 tháng, đạt mức cao hàng năm là 6,8 tỷ USD vào ngày 31/12/2020 trước khi tăng hơn nữa vào đầu tháng 1/2021.

Trong đó, Chicago Mercantile Exchange là một trong những sàn giao dịch quan trọng nhất đối với các nhà đầu tư tổ chức để tiếp xúc với tài sản kỹ thuật số thông qua hợp đồng tương lai và quyền chọn Bitcoin. Nền tảng này đã báo cáo rằng, khối lượng trung bình hàng ngày của Bitcoin đã tăng 114% so với cùng kỳ năm 2020, khiến lãi suất mở trung bình hàng ngày tăng 252%.

Giám đốc điều hành của sàn giao dịch tiền điện tử và phái sinh OKEx, ông Jay Hao nói: Tài sản tiền điện tử thực sự dễ bay hơi như FCA chỉ ra và nhiều nhà đầu tư đã mất rất nhiều tiền khi giao dịch không diễn ra theo ý mình. Tuy nhiên, sẽ rất khó để các nhà đầu tư nhỏ lẻ chấp nhận bị thua lỗ một cách thoải mái như các cá nhân, tổ chức có giá trị ròng cao.

Còn theo Haohan Xu, Giám đốc điều hành và người sáng lập Apifiny - một nhà cung cấp giải pháp thanh khoản  cho rằng: Các sản phẩm phái sinh làm được nhiều việc hơn là khuếch đại lãi và lỗ. Chúng cũng giúp các nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro. Chỉ vì nhà đầu tư không đủ khôn ngoan, tỉnh táo không có nghĩa là nên bị từ chối các lựa chọn nhất định để phòng ngừa rủi ro.

Rủi ro trên thị trường phái sinh tiền điện tử có thể so sánh với rủi ro của thị trường ngoại hối, vốn cũng có đòn bẩy cao. Tại các thị trường này, các Chính phủ và cơ quan quản lý trên toàn thế giới nên can thiệp và thực thi các giới hạn đòn bẩy tối đa cho các nhà đầu tư. FCA có thể sử dụng các giải pháp như vậy thay vì lệnh cấm toàn diện.

“Sẽ không chính xác nếu cho rằng tất cả các nhà đầu tư nhỏ lẻ đều không đủ khả năng. Nhiều người trong số họ đã tham gia vào không gian tiền điện tử trong một thời gian dài và có hiểu biết rất tốt về tài sản kỹ thuật số. Thay vì một lệnh cấm hàng loạt đối với các sản phẩm phái sinh tiền điện tử với các nhà giao dịch bán lẻ, điều này bổ sung thêm một lớp bảo vệ cho không gian tiền điện tử.

Chúng tôi tin rằng, “giáo dục” là chìa khóa và việc tạo cơ hội cho các nhà đầu tư thể hiện trình độ kiến thức và kỹ năng của họ trước khi tiếp cận các sản phẩm phức tạp là rất quan trọng. Thật không may, nếu các nhà đầu tư bán lẻ bị buộc phải tham gia vào các sàn giao dịch có tiêu chuẩn bảo mật thấp hơn trong việc lưu trữ tài sản ảo, họ có thể bị tổn hại nhiều hơn từ lệnh cấm”, Haohan Xu nhận xét.

Một vấn đề khác mà lệnh cấm bao trùm đưa ra là các nhà đầu tư bán lẻ kiên trì đầu tư vào các sản phẩm bị cấm sẽ cần phải phá vỡ quy tắc này và đầu tư vào các thị trường không được FCA bảo vệ. Những nhà đầu tư này sẽ nằm ngoài tầm ngắm và bảo vệ của FCA - điều này rõ ràng là phản tác dụng.

Ngay cả sau khi công bố lệnh cấm hàng loạt đối với các sản phẩm phái sinh tiền điện tử và chứng khoán ETN, giá Bitcoin đã giảm xuống còn 33.000 USD/BTC vào ngày 11/1, khiến FCA đưa ra cảnh báo công khai về những rủi ro cao tiềm ẩn ở tất cả các tài sản tiền điện tử và tài sản liên quan đến chúng. Cơ quan này cũng đã tuyên bố : "Nếu người tiêu dùng đầu tư vào những loại sản phẩm này, họ nên chuẩn bị sẵn sàng để mất tất cả tiền của họ."

Các chuyên gia tài chính số cùng chung nhận định rằng, cộng đồng tiền điện tử đã và đang đóng góp vào các sáng kiến về giáo dục, bằng cách thiết lập các điểm và nền tảng để các nhà đầu tư bán lẻ được hướng dẫn về bất kỳ rủi ro nào liên quan đến giao dịch trong các thị trường phái sinh có đòn bẩy.

Các sàn giao dịch khác nhau cũng có những phần được thiết kế riêng cho các nhà đầu tư bán lẻ để hướng dẫn họ về tất cả các khía cạnh này. Ngoài ra còn có các nền tảng giáo dục blockchain và tiền điện tử độc quyền, chẳng hạn như Blockchain Education Network, được bắt đầu bởi các sinh viên tại Viện Công nghệ Massachusetts và Đại học Michigan.

Đồng thời, cộng đồng tiền điện tử cũng cần phải tham gia với các Chính phủ và cơ quan quản lý để thiết lập các khuôn khổ cho phép nhà đầu tư bán lẻ điều hướng các thị trường này một cách dễ dàng.

“Sự tăng trưởng theo định hướng của các công cụ phái sinh là rõ ràng, và nó sẽ vượt qua thị trường giao ngay trong thời gian tới. Các sàn giao dịch có khách hàng ở khắp nơi trên thế giới và khi sự quan tâm đến tiền điện tử tăng lên, các khu vực pháp lý cởi mở hơn, hiểu được cách điều tiết mới là người chiến thắng trong cuộc đua này", một vị chuyên gia nhấn mạnh.