Tỷ phú Trần Bá Dương đã thâu tóm công ty của bầu Đức như thế nào?

“Ghế nóng” HAGL Agrico đổi chủ

Tại cuộc họp đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) bất thường của công ty CP Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HAGL Agrico, HNG) diễn ra mới đây, hội đồng quản trị (HĐQT) công ty đã thông qua ý kiến cổ đông về việc ứng cử của các thành viên từ công ty CP Ô tô Trường Hải (THACO) và thông qua kế hoạch tăng vốn.

Trong đó, Chủ tịch THACO - tỷ phú Trần Bá Dương - ứng cử vị trí Chủ tịch HĐQT HAGL Agrico. Ông Dương hiện sở hữu gần 51 triệu cổ phiếu trong tổng số hơn 423 triệu cổ phiếu HNG của HAGL Agrico mà nhóm cổ đông THACO đang nắm giữ tại DN này, tương đương 32,59% vốn tại HAGL Agrico.

Ngoài ra, đại diện THACO là ông Trần Bảo Sơn cũng ứng cử vị trí thành viên HĐQT HAGL Agrico. Tại ban Kiểm soát, đại diện THACO là ông Bùi Minh Khoa ứng cử vị trí Trưởng ban mới.

Song song, HAGL Agrico dự kiến chào bán gần 741,5 triệu cổ phiếu theo phương thức riêng lẻ cho nhà đầu tư chiến lược là công ty CP Sản xuất, Chế biến và Phân phối nông nghiệp Thadi (Thadi) - công ty con của THACO - với giá 10.000 đồng/cổ phiếu.

Trong đó, 550 triệu cổ phiếu sẽ chào bán để hoán đổi nợ, gần 191,5 triệu đơn vị còn lại mục tiêu bổ sung vốn hoạt động.

Sau đợt phát hành này, cơ cấu các nhóm cổ đông như sau: THACO và gia đình ông Trần Bá Dương nắm 63,08%; HAGL Group (công ty mẹ của HAGL Agrico) 26,82%; các cổ đông khác là 10,1%.

Phát biểu tại ĐHĐCĐ HAGL Agrico, Chủ tịch HĐQT Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) nói: "HNG thu khoảng 9.000 tỷ đồng bán công ty thời gian qua. Cộng phát hành 7.000 tỷ trong đó hơn 5.000 tỷ hoán đổi nợ. Còn lại là bổ sung vốn. Tổng hết là 16.000 tỷ, như vậy sau khi làm hết hành động này sẽ giải quyết hết được nợ”.

“Diện tích đất còn 35.000ha, khi không còn nợ và có tiền đầu tư, thì rất tốt. Theo đó, tôi chấp nhận phát hành giá 10.000 đồng/cp. Giá này nhiều người nói rẻ, nhưng với tôi giá nào không quan trọng, quan trọng là HNG sẽ tốt lên… Sắp tới đây, HNG cũng bầu ông Dương làm Chủ tịch, sẽ "cầm lái" thay tôi. Thực ra điều này hợp lý, ông Dương cái gì cũng có lợi thế hơn. Các cổ đông nên ủng hộ, tôi cũng là cổ đông lớn. Tôi hoàn toàn tán thành điều này", bầu Đức nói.

Sau ĐHĐCĐ bất thường nói trên, THACO chính thức tiếp quản HAGL Agrico. Đồng thời, ông Trần Bá Dương - Chủ tịch THACO -  trở thành Chủ tịch HĐQT của HAGL Agrico, ông Đoàn Nguyên Đức là Phó Chủ tịch HĐQT. Thadi từ đây đổi tên thành Thagrico, trở thành công mẹ của HAGL Agrico.

“Chúng tôi đã bỏ vào đây 40.000 tỷ. Như thế chúng tôi phải làm, không còn cách nào khác”, ông Trần Bá Dương nói tại ĐHĐCĐ bất thường. Ông Dương cho biết HNG hiện nợ HAG (công ty CP Hoàng Anh Gia Lai, công ty mẹ của HNG) 2.200 tỷ đồng, nợ Thadi (nay là Thagrico) khoảng 5.700 tỷ đồng, nợ ngân hàng, thậm chí nợ lương... khiến công ty mất cân đối vốn.

Theo ông Dương, sau khi bán luôn cả 4 công ty ở Tây Nguyên và Campuchia, HNG còn lại 27.000 ha ở Lào và hơn 8.000 ha ở các nơi khác. Và trong 35.000 ha này hiện chỉ mới giải quyết trồng trọt đâu đó chưa đến một nửa. Chưa kể, số diện tích đã giải quyết được này cũng cần tiếp tục cải tạo, cụ thể là bổ sung phân hữu cơ. Song song, số tiền thu về sắp tới HNG cũng sẽ tiếp tục xử lý, chuyển đổi sử dụng đất tại một số diện tích cọ dầu, và cao su. Như vậy, kế hoạch mới này không chỉ trả nợ, mà HNG còn tiền để tiếp tục đầu tư.

Toàn cảnh quá trình thâu tóm HNG của ông chủ Ô tô Trường Hải

Ngày 8/8/2018, tập đoàn THACO và Hoàng Anh Gia Lai ký kết thỏa thuận hợp tác chiến lược. Theo đó, THACO đầu tư sở hữu 35% cổ phần vào HAGL Agrico, công ty bất động sản của THACO là Đại Quang Minh sở hữu 51% (sau đó nâng lên 65%) cổ phần dự án HAGL tại Myamar.

THACO cũng hỗ trợ HAGL về tài chính để tái cơ cấu nợ và thu xếp vốn đầu tư thực hiện chiến lược phát triển bền vững.  

Tổng số tiền THACO chi cho thương vụ này lên đến hơn 22.000 tỷ đồng (tương đương gần 1 tỷ USD). Vào thời điểm đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gọi đây là “cuộc hôn nhân môn đăng hộ đối” còn giới truyền thông gọi là “cú bắt tay tỷ đô” vô tiền khoáng hậu, bởi đó là thương vụ hợp tác lớn nhất từ trước đến nay trên sàn chứng khoán Việt Nam đối với hai DN trong nước.

Về phần bầu Đức, cho đến giờ ông vẫn coi đó là một bước đi khôn ngoan bởi ông Dương - một người theo bầu Đức nói là vừa có năng lực quản trị vừa có “tiền tươi” - đã cứu HAGL khỏi tình thế “ngàn cân treo sợi tóc” vì gánh nặng nợ nần, mất thanh khoản thời điểm đó.

Ngày 18/3/2019, công ty CP Sản xuất, Chế biến và Phân phối nông nghiệp Thadi được thành lập để “dọn đường” cho kế hoạch lấn sân Nông nghiệp và thâu Hoàng Anh Gia Lai của ông chủ Ô tô Trường Hải.

Và chỉ 6 tháng sau khi được thành lập, Thadi đã liên tiếp nhận chuyển nhượng 3 công ty con về nông nghiệp với giá trị hàng nghìn tỷ đồng của HAGL. Cụ thể, tháng 6/2019, HAGL Agrico chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp tại công ty TNHH Đầu tư và Phát triển cao su Đông Dương cho Thadi.

Tháng 8/2019, HAGL Agrico tiếp tục chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp tại công ty TNHH Đông Pênh cho Thadi. Tiếp đó, bầu Đức đã bán hết toàn bộ phần vốn góp thuộc sở hữu của HAGL Agrico tại công ty TNHH MTV Cao su Trung Nguyên cho công ty con của THACO.

Mới đây, HAGL Agrico tiếp tục chuyển nhượng 4 công ty với tổng diện tích 20.744ha cho Thadi,  gồm công ty An Đông Mia, công ty Hoàng Anh Quang Minh, công ty Hoàng Anh Đắk Lắk, công ty Bò sữa Tây Nguyên, với giá 9.095 tỷ đồng.

M. Minh (t/h)